Voor bouwwerken waarbij grondwater dient onttrokken te worden aan de bodem, geldt dat (in volgorde):
- Er enkel grondwater wordt onttrokken indien geen andere economisch haalbare werkwijze mogelijk is;
- Het onttrokken debiet in principe niet meer is dan noodzakelijk;
- Indien mogelijk, geopteerd dient te worden voor herinfiltratie van het opgepompte water;
- Indien herinfiltratie niet mogelijk is, bij voorkeur op een oppervlaktewater wordt geloosd;
- Slechts indien deze opties niet mogelijk blijken, er geloosd wordt op riolering (regenwaterafvoer bij gescheiden stelsel).
In de bodem komt grondwater voor in verschillende lagen, ook wel aquifers genoemd, waarbij de bovenste waterlaag wordt aangeduid als de freatische laag. De evolutie van de waterstand van deze freatische laag is op te volgen via de Databank Ondergrond Vlaanderen.
Voor het uitvoeren van bouwwerken (riolering, kelders,...) gebeurt het regelmatig dat de grondwatertafel (=freatische laag) dient weggepompt te worden om bouwactiviteiten in droge omstandigheden te kunnen uitvoeren.
Aan de kust wordt de freatische laag gekenmerkt door de eeuwenlange wisselwerking met de zee, waardoor dit verrijkt is met zouten en zogenaamd brak water vormt.
Dit water bevat een zoutgehalte dat lager ligt dan het zeewater, doch te hoog is om te gebruiken voor het bewateren van planten of voor het vee. Indien brak water wordt gebruikt om (landbouw)gewassen te bevloeiien, kunnen deze door het hoger zoutgehalte afsterven en wordt de bodem ongeschikt voor bepaalde teelten. Dieren kunnen sterven door het drinken van water met een te hoog gehalte aan zouten.
Het verhoogd gehalte aan zouten zorgt er tevens voor dat dit water niet geschikt is voor het gebruik in machines om bijvoorbeeld de straten te reinigen. Bij gebruik zetten deze zouten zich immers af waardoor een verkalkingseffect optreedt in de leidingen en de smalle onderdelen.
De zone met brak water strekt zich tot enkele kilometers landinwaarts van de zee. De zone en de mate waarin grondwater aangerijkt is met zouten is te raadplegen op de verziltingskaarten, die recentelijk werden bijgewerkt.
Voor meer informatie wordt verwezen naar het artikel ‘Zoet en zout grondwater in het kustgebied, een verhaal van zeespiegelstijging en menselijke tussenkomst’, gepubliceerd in het tijdschrift De Grote Rede van het VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee).